عملکرد و خصوصیات هیدرولیکی نوار های آبیاری قطره ای در فشار ها و دما های متفاوت

کمبود آب و کاهش منابع آبی با کیفیت مناسب، از مهمترین عوامل محدود کننده تولیدات زراعی در اکثر نقاط مختلف جهان، نظیر ایران به شمار می رود. از این رو پژوهش در زمینه استفاده بهینه از آب و صرفه-جویی در مصرف آن از راهکار های کلیدی افزایش تولید می باشد. یکی از راهکار های صرفه جویی در مصرف آب استفاده از روش آبیاری قطره ای می باشد. بدین منظور در این تحقیق، 10 نوع نوار آبیاری قطره ای، بر مدل فیزیکی آبیاری ساخته شده در آزمایشگاه آب دانشگاه کردستان، مورد آزمون قرار گرفت و اثر 4 دمای مختلف آب شامل 13، 23، 33 و 43 درجه سانتی گراد با فشار های متفاوت در محدوده صفر تا 2/1 برابر فشار حداکثر، برنوار های آبیاری بررسی شد. آزمایش ها بر اساس استاندارد iso 9261 و استاندارد irisi 6775موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران انجام شد. ابتدا آزمایش ها در دمای استاندارد 23 درجه سانتی گراد انجام شد تا معیار های ارزیابی کیفی نوار ها شامل ضریب تغییرات ساخت (cv)، درصد خطای اندازه گیری دبی (q_d)، یکنواختی پخش (eu)، ضریب یکنواختی کریستیان سن (uc) و ضریب تغییرات دبی (q_var) در کلیه نوار های آبیاری قطره ای به دست آید. سپس جهت بررسی رابطه دبی – فشار و رابطه دبی – درجه حرارت، آزمایش ها در سایر دما ها با فشار های متفاوت ادامه یافت. نتایج این تحقیق عبارتند از: 1- به لحاظ ضریب تغییرات ساخت، 8 نوع نوار آبیاری id،t1، t2،t4 ،b ،s ،p و ydاز نظر ضریب تغییرات ساخت در درجه خوب و دو مدل i و t3 در درجه متوسط قرار گرفتند. 2- از نظر نسبت تفاوت دبی اندازه گیری شده با دبی اسمی، از نوار های مورد ارزیابی 3 مورد id، i و b در درجه ی خوب، نوار های آبیاری نوع t4، s و yd در درجه ی متوسط و 3 مدل t1، t2 و p در درجه ی قابل قبول و نوار آبیاری t3 در درجه غیر قابل قبول دسته بندی گردیدند. 3- در مورد یکنواختی پخش آب، 9 مورد id،i ،t1 ، t2،t4 ،b ،s ،p و ydدر درجه عالی و 1 مورد t3 در درجه خوب قرار گرفتند. 4- در رابطه با ضریب کریستیان سن، تمامی نوار های آبیاری از uc بیش از 70 درصد برخوردار بودند و تغییرات دبی آنها از توزیع نرمال پیروی می کند. 5- از نظر میزان ضریب تغییرات دبی در نوار های آبیاری (q_var)، تغییرات دبی در نوار های نوع id، pو yd در درجه قابل قبول، نوار های آبیاری b و s در درجه خوب و در نهایت نوار های آبیاری i، t1، t2، t3 و t4 در درجه غیر قابل قبول بودند. 6- بر اساس تمامی شاخص-های کیفیت تولید و یکنواختی پخش، نوار b در تمامی شاخص ها از بالا ترین درجه برخوردار بوده و رتبه اول را به خود اختصاص داد. نوار های s و yd در الویت دوم و نوار p در الویت سوم ارزیابی ها قرار می-گیرد. 7- به طور کلی می توان گزارش کرد که تمامی نوار های مورد آزمایش در تمامی شاخص ها به غیر از شاخص ضریب تغییرات دبی از وضعیت مطلوبی برخوردار بودند. 8- رابطه دبی - فشار برای انواع نوار ها در دما های مورد آزمایش (13، 23، 33 و 43) به دست آمد. در تمامی دما های ذکر شده مقدار x بزرگتر از 2/0 و همگی از نوع گسیلنده های غیر تنظیم کننده فشار بودند. در دمای استاندارد 23 درجه سانتی گراد، کمترین x (نمای معادله) متعلق به نمونه id بوده و بیشترین x را نوار آبیاری i داشت. 9- اثر تغییرات دما روی میزان دبی نوار ها بررسی شد. نتایج نشان داد که اثر دما روی دبی تمامی نوار های آبیاری در سطح اطمینان 95 درصد معنی دار بود. 10- با توجه به اینکه در بخش دوم اثر دما روی دبی تمام نوار های مورد مطالعه معنی-دار بود اما نوار b کمترین حساسیت را داشت که خود امتیاز مهمی محسوب می شود.